Elektronik Gürültü Nedir ?

Elektronik Gürültü Nedir ?

Bilgisayar, televizyon gibi elektronik cihazlar da bilgi ve veri akışı sinyallerle sağlanmaktadır. Sinyaller alıcıya, iletken veya elektromanyetik dalgalar aracılığıyla gönderilmektedir. Gönderilen sinyallere iletim yolunda karışan istenmeyen sinyallere parazit yada elektronik gürüldü denilmektedir.

Elektronik gürültü kavramı yerine parazit ve parazitik sinyal ifadeleri de kullanılmakta. Özellikle görüntü aktarımlarında sıkça karşılaşılan ve halk tarafından parazit olarak isimlendirilen olay aslında elektronik gürültü ile aynı anlama gelmektedir. HDMI ve benzeri görüntü aktarımı yapan kablolar da aktarılan görüntünün kalitesi elektronik gürültü kavramıyla doğrudan alakalıdır. Aktarılan sinyallerin alıcıya minimum bozucu etkiye maruz kalarak aktarılması bu açıdan büyük önem taşımaktadır. Bu yüzden HDMI, SCART gibi bağlantı kablolarının paketleri üzerinden elektronik gürültü değerleri de yazmaktadır. Ayrıca bir çok aktarım kablolarının uçlarında altın kaplama konnektör kullanılmasının nedeni de yine gürültü kavramıyla alakalıdır.

Birimi Nedir ve Nasıl Hesaplanır ?

Bilgi akışı yapan bir kablonun ucuna X gücünde bir sinyal gönderdiğimiz de iletim kablosunun cinsine ve ortamda ki manyetik alana bağlı olarak X sinyaline Y gücünde bir gürültü etki etmektedir. Y gücünde ki gürültünün X sinyalinde meydana getirdiği bozucu etki kimi zaman fark edilmeyecek kadar azken kimi zamanda rahatsız edici derecede fazla olabilmektedir. Gönderilen X sinyalinin Y gürültüsüne oranının Logoritması da SNR‘yi yani sinyal gürültü oranınıvermektedir ve bu değer genellikle desibel (dB) birimiyle ifade edilmektedir.

Gürültünün Sebepleri Nelerdir ?

Bu kısımda yer alan bilgiler Wikipedia tarafından güzel bir şekilde derlendiği için direk oradan alıntı yaparak içeriği aktarıyorum.

Uzay gürültüsü (Galaktik gürültü de denilir): Güneş en önemli gürültü kaynağıdır. Ayrıca Samanyolu merkez bölgesi ile Cassiopeia (Kraliçe) takım yıldızındaki bir nokta başta olmak üzere, gökyüzündeki çeşitli noktalar da, gürültü kaynağıdır. Ancak, iyonosferin sınırlayıcı etkisi sebebiyle, bu gürültüler 15 MHz ten daha alçak frekanslarda etkili değillerdir.

Atmosferik gürültü: Atmosferde gerek bulutlar arasında ve gerekse bulutlar ve yer arasında sürekli olarak statik elektrik deşarjı vardır. Dünya çapında saniyede 100 dolayında deşarj (şimşek yıldırım) hesaplanmıştır. Bu deşarjlar düşük frekanslarda daha etkilidir.

Endüstriyel gürültü (İnsan yapısı gürültü de denilmektedir): Fabrika, atölye, trafo merkezi vb. elektrikli araç kullanan tesislerin yol açtığı gürültüdür. Endüstriyel bölgeler ve kent merkezlerinde en büyük gürültü bu gürültüdür.

Termik gürültü: İletken içindeki elektronların sıcaklığa bağlı hareketleri sebebiyle, uygulanan gerilimden bağımsız olarak yaptıkları hareketlerin yol açtığı gürültüdür. Bu gürültü: N = k cdot T cdot B mbox{  watt} olarak hesaplanır. Burada T Kelvin cinsinden sıcaklık, B gürültünün ölçüldüğü frekans bant genişliğidir. k de adını Ludwig Boltzmann’dan (1844-1906) alan bir sabittir ve MKS sisteminde yaklaşık olarak 1.38•10-23’e eşittir.

Diğer elektronik gürültü: Aktif elektronik elemanların sebep olduğu gürültüdür (Flicker, shot, burst, Avalange vb.).

Yazar: Serdar Yılmaz